Trong bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trong tiếng Anh thì có lẽ kỹ năng nghe và nói là kỹ năng khó cải thiện hơn cả. Thêm nữa, khi học ở trường phổ thông, kỹ năng nghe và nói lại thường ít được chú trọng rèn luyện. Các bài kiểm tra đánh giá trên lớp cũng thường chỉ là các bài tập ngữ pháp làm trên giấy. Chính vì thế mà nhiều bạn sau nhiều năm học tiếng Anh vẫn gần như không thể nghe nói, giao tiếp được với người bản xứ. Nếu bạn đã cố gắng rất nhiều mà vẫn không hiệu quả thì bạn hãy dừng lại và tìm xem đâu là nguyên nhân và cách khắc phục khó khăn này như thế nào trước khi lại tiếp tục học và luyện tập tiếp nhé.
Nguyên nhân đầu tiên đó chính là hệ thống âm trong tiếng Anh không giống hệ thống âm trong tiếng Việt. Một chữ cái trong tiếng Anh có thể tương ứng với nhiều âm khác nhau khi nó được đặt trong một từ. Ví dụ, chữ a có thể được phát âm là æ trong từ hat /hæt/, ʌ trong từ what /wʌt/, hoặc ɑ trong từ hard /hɑrd/. Ba âm này là hoàn toàn khác nhau và cách phát âm của nó không hề giống với cách phát âm của âm a trong tiếng Việt mà nó chỉ gần giống mà thôi. Chính vì chúng có âm gần giống nhau nên khi học tiếng Anh, chúng ta có xu hướng chuyển hết các âm này thành âm a trong tiếng Việt và việc này làm cho chúng ta sẽ không thể nào phân biệt được sự khác nhau giữa các âm này. Việc không phân biệt được các âm dẫn đến hệ quả là chúng ta cũng không phân biệt hay nhận diện được các từ tiếng Anh khi chúng ta nghe nói. Có bao giờ bạn thấy khi nghe người Việt nói tiếng Anh thấy dễ hiểu hơn nghe người Anh nói tiếng Anh không? Lý do chính là vì khi người Việt nói tiếng Anh không chuẩn thì những âm phát ra là những âm mình đã rất quen thuộc nên mình dễ nhận diện hơn, còn khi người Anh nói thì nhiều âm phát ra mình không hề biết nó là âm gì và mình cũng không quen với những âm đó. Chính vì thế mà việc hiểu người bản xứ nói dường như khó khăn hơn. Sự ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ này thể hiện ở hầu hết những người học tiếng Anh từ các quốc gia khác nhau chứ không phải chỉ ở riêng người Việt chúng ta.
Nguyên nhân tiếp theo là từ trong tiếng Anh thường là từ đa âm tiết, có từ hai âm tiết trở lên. Nó khác hoàn toàn với hệ thống từ tiếng Việt chỉ có một âm tiết. Với những từ đa âm tiết trong tiếng Anh thì bao giờ cũng có một âm tiết là trọng âm, được nói nhấn mạnh hơn các âm tiết còn lại. Chính vì vậy nó tạo ra ngữ điệu cho từ. Việc học tiếng Anh mà không học ngữ điệu của từ thì việc nghe tiếng Anh sẽ rất khó khăn. Bạn hình dung thế này nhé, ngữ điệu cũng giống như một bản nhạc vậy. Một bản nhạc mà các nốt nhạc bị thay đổi thì nó sẽ thành một bản nhạc khác hoặc nó sẽ chỉ còn là những tiếng động vô hồn. Một từ khi không có ngữ điệu hoặc ngữ điệu bị thay đổi thì nó cũng sẽ trở thành một từ khác, mang một nghĩa khác hoặc nó trở thành những âm thanh không mang ý nghĩa gì cả. Ví dụ, từ present trong tiếng Anh có hai cách phát âm là /ˈprɛznt/ và /prɪˈzɛnt/ Trong cách phát âm thứ nhất, trọng âm rơi vào âm đầu tiên và nó có nghĩa là hiện tại, còn trong cách phát âm thứ hai, cách phát âm hoàn toàn khác, trọng âm là âm thứ hai và nó có nghĩa là trình bày.
Cuối cùng, một nguyên nhân quan trọng dẫn đến khó khăn khi nghe nói tiếng Anh đó là người bản xứ thường hay đọc nối âm. Khi nói một câu, người bản xứ thường hay nối các âm với nhau và tạo nên ngữ điệu. Đa phần từ tiếng Anh là từ đa âm. Khi nói, các từ trong câu lại thường được nối với nhau nên đôi khi hai từ hay một cụm từ lại được đọc như một từ đa âm vậy. Điều này làm chúng ta tưởng như họ đang nói một từ mới mà chúng ta chưa từng biết nhưng khi câu đó được viết ra thì ta lại thấy tất cả những từ họ nói ta đều biết cả rồi. Khi bạn thực hành việc nói nối âm, nối từ trong tiếng Anh chính là bạn đang thực hành nói trôi chảy. Nhiều người hiểu đơn giản rằng, nói trôi chảy là nói nhanh như người bản xứ. Tuy nhiên, để luyện được nói trôi chảy như người bản xứ thì chúng ta còn cần luyện cách nối âm nữa. Nếu không nối âm khi nói thì câu chúng ta nói sẽ không có ngữ điệu tự nhiên và cũng sẽ gây khó hiểu hơn cho người bản xứ.
Trước đây mình đã từng băn khoăn không hiểu vì sao mình đã bỏ rất nhiều công sức ra học tiếng Anh mà tiếng Anh của mình vẫn không thể tốt lên được, đặc biệt là kỹ năng nghe nói. Mình đã tin chắc chắn rằng nguyên nhân không phải do mình đầu tư chưa đủ nhiều thời gian để học mà là do mình đang thiếu yếu tố mấu chốt nào đó mà mình chưa tìm ra để gỡ được vấn đề. Mình đã tìm hiểu và mày mò rất nhiều và cuối cùng thì mình đã tìm ra điểm mình còn thiếu, hay nói chính xác hơn là mình chưa từng có, chưa từng được học, được luyện và chính cái điểm yếu này đã từng làm cho khả năng tiếng Anh của mình không thể đi xa hơn mặc dù mình đã bỏ ra rất nhiều thời gian, công sức để học tập. Điểm yếu mà mình đang nói đến đó chính là kỹ năng về phát âm (pronunciation). Đây chính là một điểm còn thiếu trong chương trình học tiếng Anh ở trường phổ thông mà mình đã học.
Luyện phát âm là phần học không thể thiếu để nâng cao kỹ năng nghe nói tiếng Anh. Vậy, chúng ta có thể học về phát âm ở đâu?
Tuyệt vời nhất là các bạn được học ở trường lớp và có giáo viên hướng dẫn trực tiếp. Học theo lớp có sự hướng dẫn của giáo viên sẽ giúp các bạn được luyện tập thông qua các hoạt động cá nhân hoặc hoạt động nhóm có sự tương tác qua lại. Cách học này sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất cho bạn.
Cách thứ 2 là bạn tìm các khóa học online do người bản xứ hướng dẫn. So với các khóa học trực tiếp ở trường lớp thì giá của các khóa học này không quá cao. Ví dụ, cô Rachel, người có rất nhiều video hướng dẫn miễn phí về phát âm trên Youtube, có cung cấp khóa học online giá $14/ tháng trên.
Ngoài ra, các bạn cũng hoàn toàn có thể tự học thông qua các video và tài liệu hướng dẫn trên mạng, đặc biệt là video trên Youtube. Nguồn tài liệu này tương đối phong phú và đầy đủ. Tuy nhiên, các video hay tài liệu hướng dẫn này lại thường là các đoạn ngắn về một nội dung cụ thể chứ không có tính hệ thống. Do đó, để học được thì bạn phải có ý thức tự giác cao, có khả năng tự hệ thống kiến thức và việc học của các bạn sẽ tốn nhiều thời gian hơn.
Có nhiều cách để luyện phát âm. Khi các bạn đã xác định được quyết tâm luyện phát âm để nâng cao khả năng nghe nói tiếng Anh của mình thì chắc chắn các bạn sẽ tìm được cách học phù hợp với mình nhất.
No comments:
Post a Comment